در شاهنامه، خرد و عقل به عنوان دو ارزش اصلی در زندگی انسانی بسیار مورد تأکید قرار گرفته‌اند. فردوسی در شاهنامه، از خرد و عقل به عنوان ویژگی‌هایی که به انسان‌ها کمک می‌کنند تا مسائل را با دقت بیشتری بررسی کنند و تصمیمات بهتری بگیرند، سخن می‌گوید.
در شاهنامه، شخصیت‌هایی همچون فریدون، کیکاووس، گشتاسپ، نوشروان و خسروانیان، با برخورداری از خرد و عقل، توانسته‌اند مشکلات و مسائل را به بهترین شکل حل کنند و به عنوان پادشاهانی عادل و دانا شناخته شوند.
در مورد خرد، فردوسی به این نکته تأکید می‌کند که خرد، به معنای دقت در بررسی مسائل و بررسی عواقب تصمیم‌گیری، بسیار مهم است. به عنوان مثال، در داستان سیاوش، پس از اینکه فرزندان کیکاووس سیاوش را به قتل رساندند و کیکاووس برای گرفتن انتقام از سیاوش، به معراج رفت، نوشروان با استفاده از خرد و عقل، به کیکاووس پیشنهاد داد که به جای اینکه از سیاوش انتقام بگیرد، با تعیین جایزه‌ای برای کسی که سیاوش را به او برساند، این کار را به نحوی که برای جامعه مضر نباشد، حل کند.
به طور کلی، در شاهنامه، خرد و عقل به عنوان ویژگی‌هایی که به انسان‌ها کمک می‌کنند تا مسائل را با دقت بیشتری بررسی کنند و تصمیمات بهتری بگیرند، مورد تأکید قرار گرفته‌اند. در این کتاب، افرادی که با برخورداری از خرد و عقل، مسائل را به بهترین شکل حل کرده‌اند، به عنوان پادشاهانی عادل و دانا شناخته شده‌اند