هر کجا باشید اگر چه در کاخهای بسیار محکم، شما را مرگ فرا رسد. و آنان را اگر خوشی و نعمتی فرا رسد گویند: این از جانب خداست، و اگر زحمتی پیش آید گویند: این از جانب توست! بگو: همه از جانب خدا است. چرا این قوم (جاهل) از فهم هر سخن دورند؟! نساء ۷۸
شأن نزول:
قومى از اعراب به یکدیگر گفتند: با محمد هجرت مى کنیم اگر سرزمین او نسبت به ما و چارپایان ما سازگار افتاد او راست مى گوید و دین او هم راست است و اگر با ما سازگار نیفتاد معلوم می‌شود دین او درست نیست و خودش هم راستگو نمى باشد چون وارد مدینه شدند حال آن‌ها دگرگون شد و تب عارض آن‌ها گشت و این آیه نازل گردید.[۳]
و نیز گویند: وقتى که پیامبر به مدینه هجرت فرمود اگر گرفتارى و بدبختى براى منافقین و یهودیان می‌رسید و یا احتیاج و نقصى در کارشان پدید مى آمد، مى گفتند: از اثر بدى قدم و شومى پیامبر است و اگر را حتى و فراوانى و نفعى بر آن‌ها عائد مى گشت، مى گفتند از ناحیه خداوند است سپس این آیه نازل شد
نکته ها
این آیه، هم تشویقى به جهاد و نترسیدن از مرگ در جبهه‌ى درگیرى است و هم پاسخى به فال بد زدنهاى منافقان است، که بجاى بررسى و فهم درست مسائل، تلخى‌ها و شکست‌ها را به گردن پیامبر خدا مى‌اندازند.
پیام ها
۱- با توجّه به قطعى و حتمى بودن مرگ، فرار از جنگ چرا؟ أَیْنَما تَکُونُوا …
۲- بدنام کردن رهبر، از شیوه‌هاى منافقان است. «هذِهِ مِنْ عِنْدِکَ»
۳- نباید با سلب مسئولیّت از خود، لغزشها را توجیه کرد و گناهان خود را به گردن دیگرى انداخت. «یَقُولُوا هذِهِ مِنْ عِنْدِکَ»
۴- پیروزى و شکست، مرگ و حیات، تلخى‌ها وشیرینى‌ها همه در مدار مقدرات حکیمانه خداست. «کُلٌّ مِنْ عِنْدِ اللَّهِ»
۵- منشأ همه‌ى حوادث تلخ وشیرین خداست، نه آنچه ثنویّت مى‌گوید و اهریمن ویزدان را مطرح مى‌کند. «کُلٌّ مِنْ عِنْدِ اللَّهِ»
۶- منافقان عناد دارند و سخن حقّ را در نمى‌یابند. «لا یَکادُونَ یَفْقَهُونَ حَدِیثاً»
۷- خداوند را محور همه چیز دانستن (توحید افعالى) نیازمند تفکّر دقیق و عمیق است. «یَفْقَهُونَ»
۸- کسى که توحید و محوریّت خدا را درک نکند، هیچ یک از معارف را درک نمى‌کند. «لا یَفْقَهُونَ حَدِیثاً»
تفسیر نور(۱۰جلدى)، ج۲، ص: ۱۱۳